Con người từ xa xưa đã có cách tập luyện, vận động để duy trì và chăm sóc sức khỏe. Mỗi khu vực có vị trí địa lý, khí hậu, môi trường sống, tập quán khác nhau nên có nhiều phương chăm sóc sức khỏe phù hợp. Những phương ấy đến ngày nay vẫn còn duy trì và phát triển nở rộ. Người hiện đại có nhiều nguy cơ mắc bệnh hơn do: thực phẩm ô nhiễm, nguồn nước ô nhiễm, không khí ô nhiễm… Thể chất ngày càng suy yếu còn tinh thần thì ngày càng kiệt quệ do phải gánh chịu quá nhiều áp lực trong cuộc sống. Chính vì lẽ đó ngày càng nhiều người trọng hơn đến việc chăm sóc sức khỏe. Trong phạm vi bài viết này chúng tôi giới thiệu những mô hình chăm sóc sức khỏe nổi tiếng ở khắp nơi trên thế giới. Những mô hình nào đã có mặt tại Việt Nam và được người Việt đón nhận.
1. 
2. 1. Mohenjo-daro – Nhà tắm hơi đầu tiên trên thế giới
Một trong những nhà tắm hơi công cộng đầu tiên được biết đến trên thế giới được xây dựng ở Thung lũng Indus – Ấn Độ vào khoảng năm 2500 trước Công nguyên tại thành phố đã mất Mohenjo-daro . Được gọi là ” Bồn tắm lớn “, hồ bơi lớn được xây bằng gạch nung này được khai quật vào đầu những năm 1900 bởi các nhà khảo cổ Pakistan ngày nay. Thế nhưng tính chất khác thường của Nhà tắm lớn và sự hiện diện của một khối lượng nước như thế trên đỉnh một bậc đài vòng xây cao, làm nổi bật tầm quan trọng của công trình. Ngoài ra, các phòng tắm đều có hầu hết trong từng ngôi nhà ở thành phố bên dưới, có khoảng hơn 700 giếng và hệ thống tháo nước phức tạp.
Các nhà nhân chủng học nói rằng nó có thể đã được sử dụng như một ngôi đền vì việc tắm rửa và vệ sinh sạch sẽ gắn liền với tín ngưỡng tôn giáo . Khoảng năm 300 trước Công nguyên, người La Mã đã áp dụng nhà tắm công cộng , trở thành một phần quan trọng của xã hội, được cả người giàu và người nghèo sử dụng. Lâu dần, bồn tắm hơi công cộng là nơi tụ tập và giao lưu chính .
Truyền thống nhà tắm công cộng từ đó lan rộng trên toàn cầu, thích ứng với các chuẩn mực văn hóa và xã hội đang phát triển với các phong tục và nghi thức khác nhau cho mỗi điểm đến .
3. 2. Phòng tắm hơi kiểu Thổ Nhĩ Kỳ
Nhà tắm Thổ Nhĩ Kỳ (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: hamam, tiếng Ả Rập: حمّام, chuyển tự ḥammām) là một địa điểm tắm công cộng gắn liền với văn hóa của Đế chế Ottoman và rộng rãi hơn là thế giới Hồi giáo. Một biến thể của nó như là một phương làm sạch và thư giãn đã trở nên phổ biến trong thời đại Victoria, và sau đó lan rộng qua Đế quốc và Tây Âu. Các tòa nhà tương tự như thermae (phòng tắm La Mã). Không giống như phòng tắm hơi của Nga (banya), sử dụng hơi nước xung quanh, phòng tắm Thổ Nhĩ Kỳ tập trung vào nước. Khái niệm này được hình thành dựa trên việc có một nơi cực kỳ sạch sẽ, nơi việc thanh lọc cơ thể được liên kết chặt chẽ với việc thanh lọc tâm hồn. Vào khoảng năm 600 sau Công nguyên, phòng tắm hammam phổ biến là nơi diễn ra các sự kiện lớn trong đời, và nghi lễ tắm rửa được đưa vào các lễ cưới và sinh con.
Các hammam vẫn như ngày hôm nay một nơi tụ họp cho giao lưu và thư giãn. Hammam thường bao gồm ba khu vực chính . Phòng xông hơi ướt có hệ thống sưởi với một viên đá cẩm thạch lớn ở trung tâm: phòng ấm để tắm ; phòng mát để thư giãn . Các khu vực thường được phân tách giới tính
4. 3. Phòng tắm hơi Banya – Nga
Trong suốt lịch sử nước Nga , banya đã được yêu thích ở mọi tầng lớp . Những người dân làng làm công việc lao động chân tay thường lui tới những phòng tắm công cộng duy nhất để họ có thể tắm rửa, nhưng những người Nga giàu có đôi khi lại thích tắm rửa trong bồn tắm riêng .
Nhà tắm thường được đến thăm như một trải nghiệm tâm linh vào Chủ nhật, một truyền thống vẫn tiếp tục cho đến ngày nay.
Tắm hơi theo phong cách Nga thường có phòng xông hơi ướt với bể ngâm lạnh và băng ghế dài bằng gỗ có độ cao khác nhau . Càng lên cao, hơi nước càng nóng . Một trong những lâu đời nhất của Moscow ( và là một trong những nổi tiếng nhất ) là Sanduny Vanya , được xây dựng vào năm 1806 . Khu phức hợp lớn ngày nay với một hồ bơi , trung tâm thể dục , thẩm viện và nhà hàng
5. 4. Tắm Onsen – Tắm hơi Nhật Bản
Suối nước nóng ở nhật bản Suối nước nóng của Nhật Bản là suối nước nóng tự nhiên sinh ra từ hoạt động núi lửa dồi dào của Nhật Bản, và việc ngâm mình trong những suối nước nóng này để chữa bệnh, tâm linh và trẻ hóa bắt đầu khi Phật giáo truyền bá đến Nhật Bản vào những năm 500. Một số bằng chứng cho thấy các nhà sư Phật giáo đã giúp thành lập địa điểm giống như spa lâu đời nhất của đất nước.
Bởi vì các suối nước nóng của Nhật Bản nằm trong các khu vực tự nhiên, một số đã có từ hàng nghìn năm trước . Một trong những nơi như vậy nằm trên đảo Shikoku ở Dogo , ít nhất 3.000 người được cho là đã được sử dụng trong nhiều năm .
Có những quy tắc văn hóa cụ thể cần lưu ý khi đến thăm một khu nghỉ dưỡng suối nước nóng của Nhật Bản ( ví dụ: Yêu cầu ).
6. 5. Jjimjilbang Hàn Quốc
Jimjilbangs đến từ Hàn Quốc là một loại hình xông hơi để kinh doanh. Tất cả mọi người từ trẻ đến người già đều có thể tham gia tùy theo sở thích .
Nhiều jimjilbang ngày nay mở cửa 24 giờ và cung cấp dịch vụ lưu trú qua đêm và thích hợp cho những du khách đi xa hoặc có nhu cầu ở lại. Các vật liệu được sử dụng trong phòng xông hơi khô, phòng xông hơi ướt và bồn tắm nước nóng tại Jjimjilbang Hàn Quốc thực sự độc đáo. Ví dụ, thạch có thể được sử dụng trong phòng tắm hơi để giảm đau và căng thẳng, và đất sét nung có thể được sử dụng để thúc đẩy quá trình giải độc .
Một trong hầu hết các phòng jimjilbang nổi tiếng của Seoul là Dragon Hill Spa. Đây là spa với phòng muối, tắm hơi, bồn tắm, hồ bơi, trung tâm thể dục, vườn, khu ẩm thực và tiệm làm móng tay, sân golf, quán cà phê internet và rạp chiếu phim. Điểm thu hút chính là phòng xông hơi chính được sưởi ấm bằng than củi và tỏa hương gỗ sồi .
7. 6. “Nghi lễ mồ hơi” – Tắm hơi kiểu bản xứ
Phòng xông hơi của nền văn hóa châu bản địa được phát hiện sớm nhất vào những năm 1600. Điều này được nhà nhân chủng học Raymond beoko (Ramond A Bucko) tìm hiểu thông qua những dấu tích khảo cổ. Theo nghiên cứu, xông hơi tại những năm 1600 được coi là một nghi lễ, người tham gia được tập trung bên trong một túp lều hoặc lều hình mái vòm, với một đống đá nung nóng được đặt ở trung tâm.
Không giống như các nhà tắm khác, quá trình tắm hơi hay còn được gọi “nghi lễ đổ mồ hôi” có thể kéo dài đến vài giờ . Thường là 30 phút, người tham nghỉ ngơi một chút và uống nước. Trải nghiệm “ nghi lễ đổ mồ hôi” tập trung vào tinh thần của người bản địa đẩy cả cơ thể và tâm trí đến giới hạn .
8. 7. Phòng tắm hơi kiểu Phần Lan
Phần Lan được biết đến là những nơi đầu tiên du nhập văn hóa xông hơi, trên cả nước Phần Lan có khoảng vài triệu phòng xông hơi. Hầu như tất cả người Phần Lan mỗi tuần một lần (bao gồm cả người bị giam cầm) đều “nhâm nhi trong phòng tắm hơi ” và nhiều gia đình sở hữu một phòng tắm hơi di động cho một chuyến đi cắm trại .
Từ Sauna theo tiếng Phần Lan, nghĩa là tắm hơi nước nóng. Nguồn gốc của các phòng tắm hơi ở Phần Lan khá là mơ hồ, nhưng khí hậu lạnh giá của Phần Lan có thể là một lý do.
Phòng xông hơi khô truyền thống của Phần Lan – có từ ít nhất là thế kỷ 12 – là một phòng xông hơi khô bằng khói , được làm nóng bằng bếp củi không có ống khói . Điều này là do đi từ nóng sang lạnh được cho là để kích thích lưu thông máu, vì nhiều người dân địa phương đi lang thang trên tuyết hoặc lao vào các lỗ của một hồ nước đóng băng sau khi ngâm mình trong nhiệt . Tuy nhiên, phòng tắm hơi công cộng lâu đời nhất ở Phần Lan là phòng tắm hơi Raja Sauna (Rajaportin Sauna). Phòng xông hơi khô bằng vải thiếc (Rajaportin Sauna) được xây dựng từ năm 1906 ở thành phố Tampere phía nam.
